Jaka będzie strefa czystego transportu we Wrocławiu? Zgłoś opinię!

W Raporcie z badań emisji spalin pojazdów dla miasta Wrocławia przygotowano trzy propozycje obszarów takiej strefy.

Autorzy Raportu rekomendują wariant II, obejmujący centrum miasta i tę część śródmieścia, w której zachowała się przedwojenna zabudowa. Są to osiedla, gdzie dominują kamienice: Stare Miasto, Nadodrze, Ołbin, Kleczków, Przedmieście Oławskie i Przedmieście Świdnickie, a także część kojarzonego raczej z blokami osiedla Szczepin oraz Osiedla Plac Grunwaldzki, kojarzonego m. in. z kampusem Politechniki Wrocławskiej. Łącznie to obszar stanowiący ok. 6% powierzchni Wrocławia, zamieszkały przez prawie jedną czwartą (23%) zameldowanych w mieście osób.

Wariant I obejmuje ścisłe centrum miasta ograniczone Fosą Miejską i Odrą, stanowi ok. 0,6% obszaru Wrocławia. Granice wariantu III w części północnej i zachodniej pokrywają się z wariantem II. Na wschodzie obejmują całość obszaru Wielkiej Wyspy, na południu oparte są o nasyp kolejowej obwodnicy towarowej Wrocławia. To 15,5% powierzchni miasta.

Zgodnie z założeniami Raportu obszar strefy powinien być stosunkowo nieduży, ale musi być ważny (np. ze względu na konieczne podróże) dla jak największej liczby mieszkańców i mieszkanek. Takie podejście zalecają miasta Europy Zachodniej, które z sukcesem wdrożyły strefy.

Proponowane granice wrocławskiej strefy oparte są na wyraźnych barierach terenowych: liniach kolejowych prowadzonych na nasypach i rzekach. Wjazd do strefy będzie zawsze związany z przekroczeniem mostu lub wiaduktu kolejowego (jedynym wyjątkiem miałby być wjazd od strony ul. Krakowskiej i Międzyrzeckiej). Dzięki temu granica strefy będzie czytelna dla wszystkich.

Strefę należy wdrażać etapowo. Najpierw – łagodne kryteria wjazdu, z czasem coraz ostrzejsze; ich harmonogram powinien być znany od początku. Pozwoli to wszystkim świadomie zaplanować ewentualną zmianę nawyków transportowych. W Raporcie przygotowano trzy warianty kryteriów wjazdu do SCT: ostrożny, zrównoważony i ambitny. W każdym przypadku zakłada się, że początek obowiązywania strefy miałby mieć miejsce w 2025 r.; zaostrzenie kryteriów można planować na lata: 2028 i 2032. Te kryteria są jednym z najistotniejszych elementów dyskutowanych w obecnych konsultacjach społecznych.

Wariant ostrożny: zakłada się (od 2025 r.) ograniczenie wjazdu do strefy dla samochodów benzynowych wyprodukowanych przed 1996 r. (30-letnie i starsze) oraz samochodów z silnikiem Diesla wyprodukowanych przed 2000 r. (26-letnie i starsze). W 2028 r. ograniczenie będzie obowiązywało samochody benzynowe wyprodukowane przed 2000 r. (samochody 29-letnie i starsze) oraz samochody z silnikiem Diesla wyprodukowane przed 2005 r. (samochody minimum 24-letnie). Na trzecim etapie, tj. w 2032 r., z wjazdu do strefy zostaną wykluczone samochody benzynowe wyprodukowane przed 2005 r. (samochody minimum 28-letnie) oraz samochody z silnikiem Diesla wyprodukowane przed 2010 r. (samochody 23 -letnie i starsze).

W wariancie zrównoważonym i jednocześnie rekomendowanym przez autorów Raportu zakłada się, że w 2025 r. wprowadzone zostanie ograniczenie wjazdu do strefy dla samochodów benzynowych wyprodukowanych przed 2000 r. (26-letnie i starsze) oraz samochodów z silnikiem Diesla wyprodukowanych przed 2005 r. (minimum 21-letnie). W 2028 r. ograniczenie będzie obowiązywało samochody benzynowe wyprodukowane przed 2005 r. (samochody 24-letnie i starsze) oraz samochody z silnikiem Diesla wyprodukowane przed 2010 r. (samochody 19-letnie i starsze). Na trzecim etapie, tj. w 2032 r., z wjazdu do strefy zostaną wykluczone samochody benzynowe wyprodukowane przed 2010 r. (samochody 23-letnie i starsze) oraz auta z silnikiem Diesla sprzed 2015 r. (samochody 18-letnie i starsze).

W wariancie ambitnym zakłada się w 2025 r. ograniczenie wjazdu do strefy dla samochodów benzynowych wyprodukowanych przed 2005 r. (21-letnie i starsze) oraz aut z silnikiem Diesla wyprodukowanych przed 2010 r. (16-letnie i starsze). W 2028 r. ograniczenie będzie obowiązywało samochody benzynowe wyprodukowane przed 2010 r. (samochody 19-letnie i starsze) oraz auta z silnikiem Diesla wyprodukowane przed 2015 r. (samochody 14-letnie i starsze). Na trzecim etapie, tj. w 2032 r., z wjazdu do strefy zostaną wykluczone samochody benzynowe sprzed 2015 r. (samochody 18-letnie i starsze) oraz auta z silnikiem Diesla, które nie będą spełniały normy Euro 7 (jej wdrożenie planuje się w latach 2025–27).

Część pojazdów i osób jest zwolnionych na mocy przepisów ustawowych. Chodzi tu o pojazdy elektryczne, wodorowe oraz napędzane gazem ziemnym (LNG, CNG, ale uwaga – nie LPG!), a także o samochody użytkowane przez szereg służb państwowych, drogowych i ratunkowych, autobusy szkolne i, wreszcie, odpowiednio oznakowane pojazdy przewożące osoby z niepełnosprawnościami.

Przewiduje się umożliwienie wjazdu do strefy pojazdom specjalnym (o odpowiedniej konstrukcji i wyposażeniu; wynika to z odpowiedniego rozporządzenia), a także zabytkowym.

W konsultacjach społecznych można również zgłaszać propozycje innych pojazdów lub osób nieobjętych restrykcjami wjazdu. Warto jednak mieć na uwadze, że dotychczas zaproponowane w rekomendacjach ograniczenia obejmują ok. 5% aut poruszających się po strefie śródmiejskiej Wrocławia. Można je zatem uznać za łagodne. Często postulowane w dyskusjach pozwolenie na poruszanie się po strefie osobom mieszkającym w danym mieście praktycznie pozbawiłoby sensu wprowadzania takich ograniczeń, bo samochody zarejestrowane we Wrocławiu stanowią znaczną część samochodów poruszających się po mieście. Tego rodzaju wyłączenia co do zasady nie są stosowane w innych strefach – m.in. tej uchwalonej w Krakowie oraz proponowanej w Warszawie. Niekiedy osoby mieszkające posiadające najstarsze samochody mogą wykupić abonamenty, co daje im więcej czasu na zmianę samochodu lub sposobu poruszania się po mieście. To dobre rozwiązanie, niestety jednak przepisy Ustawy w praktyce uniemożliwiają je. Ich zmiana jest postulatem, z którym miasta wystąpiły do Ministerstwa Klimatu i Środowiska.