Genezą powstania grupy ekspertów czyli think tanku "Dialog i pojednanie" stała się próba zorganizowania przez Dom Pokoju i Centrum Historii Zajezdnia konferencji, której tematyka obracałaby się wokół wspólnej historii Polski i Ukrainy. — Już sama ta próba wywołała skrajne emocje — komentuje Maja Zaborzycka, prezeska fundacji. — To dało nam obraz tego, jak bardzo potrzebna jest rozmowa — dodaje.
Eskalację napięcia między migrantami a gospodarzami widać wyraźnie w social mediach, przestrzeni publicznej czy w szkołach. Napięcie rośnie po obu stronach, a działania integracyjne są niewystarczające.
— Postanowiliśmy stworzyć zespół ekspertów wywodzących z organizacji pozarządowych, instytucji pamięci, środowiska akademickiego, badaczy i innych, działających na rzecz pojednania. Staramy się diagnozować tę sytuację w dogłębny sposób. Przygotowujemy rekomendacje dla instytucji publicznych i sami działamy na rzecz integracji migrantów z Ukrainy ze społecznością Wrocławia — wyjaśnia prezes Zaborzycka.
Eksperci na rzecz integracji środowisk
Środowisko badaczy Uniwersytetu Wrocławskiego inicjuje mapowanie i monitorowanie nastrojów polsko-ukraińskich.
Dr Łukasz Kamiński, pracujący dla UWr i Ossolineum w ramach think tanku wspierać będzie działania realizowane w kontekście historycznym.
— W relacjach sąsiedzkich zawsze jest jakaś przeszłość, o której trzeba rozmawiać. W tym przypadku jest to przeszłość obciążona zbrodnią, która budzi emocje. Wiele kwestii jest tu poza nami - te powinny być rozwiązane na poziomie międzypaństwowym — podkreśla historyk. — My natomiast możemy wiele zdziałać lokalnie. Przezwyciężanie trudnej przeszłości wymaga dialogu, a w nim musimy zmierzyć się z różnymi punktami widzenia.
CHZ także włącza się w pracę think tanku
Rok 2025 jest oficjalnie rokiem pojednania. Centrum Historii Zajezdnia wyszło z inicjatywą, która została przyjęta przez prezydenta Jacka Sutryka i Radę Miasta Wrocławia. Na jej podstawie, Centrum chce inspirować do dialogu, wydarzeniami z ostatnich 80 lat powojennego Wrocławia.
— Obserwowanie i analizowanie relacji między większością a mniejszościami pomaga szybko zauważyć pierwsze oznaki dyskryminacji, wykluczenia czy nienawiści. Dzięki temu możemy wcześniej zareagować i zapobiec poważniejszym problemom czy konfliktom — przekonuje Alina Szeptycka, dyrektorka Biura ds. Równego Traktowania przy UM.
Uczmy już od najmłodszych lat
Joanna Wajda i Dorota Whitten z fundacji Dom Pokoju diagnozują problemy na poziomie integracji w szkołach. — Korytarz szkolny to barometr społeczny. Wraz z napływem ogromnej ilości osób zmieniła się struktura społeczna klas. Na 8,5 tysiąca uczniów obcojęzycznych, 7 tysięcy to uczniowie z Ukrainy. To wszystko powoduje, że szkoła mierzy się z wyzwaniami integracyjnymi. Warto też pamiętać o towarzyszącym temu emocjom.
Jak więc rozmawiać na temat historii, aby neutralnie podejść do punktów widzenia: polskiego i ukraińskiego? — Zdarza się, że nauczyciele omijają tematy związane z Wołyniem na lekcjach historii. Mądra edukacja mogłaby dobrze służyć celowi, który nam przyświeca — podkreśla Eugeniusz Gosiewski ze Stowarzyszenia Odra-Niemen. — Planujemy w przyszłości szkolenia dla nauczycieli historii, w porozumieniu z Dolnośląską Kurator Oświaty — dodaje.
Nadchodzące wydarzenia
— To są fascynujące procesy. Chcemy je zbadać, abyśmy mogli w "namacalny" sposób je poznać. Chcemy wiedzieć, jak ewoluują postawy wrocławian czy migrantów i jak bardzo się one utwardzają. A napięcia wydają się być coraz silniejsze, choć żyjemy tak blisko siebie — ocenia Maja Zabokrzycka.
Fundacja oraz think tank od razu postanowiły wdrożyć swoje działania. Już 25 maja odbędzie się pierwsze z dwóch spotkań dialogowych (drugie zaplanowano na 26 czerwca). W czerwcu ma się także odbyć biesiada międzykulturowa pod hasłem: "Usiądź z nami przy kominku - przepis na pojednanie".
Dialog podejmiemy także w ramach Dnia Niepodległości Ukrainy. — Z okazji tego święta planujemy festiwal integracyjny dla dwóch kultur łączących się we Wrocławiu — zapowiada Artem Zozulia z Fundacji Ukraina. — Zaprezentujemy różnych artystów, kuchnię, sztukę... Podjęliśmy w tym roku temat relacji lokalnych i rozmowę na trudne tematy, pokazując tym samym nasze intencje budowania więzi. Mocne strony każdej społeczności są podstawą dobrych stosunków sąsiedzkich.
