Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Niedziela Palmowa, czyli Niedziela Męki Pańskiej rozpoczyna Wielki Tydzień. Nosiła także nazwę Niedzieli Kwietnej, bo zwykle przypada w kwietniu, kiedy zaczynają kwitnąć pierwsze wiosenne kwiaty.
Niedziela Palmowa 2023. Kiedy wypada? Tradycja
Niedziela Palmowa jest świętem ruchomym i może wypaść między 15 marca a 18 kwietnia. W tym roku chrześcijanie będą święcić palmy w kościołach 2 kwietnia. Święto to upamiętnia przybycie Chrystusa do Jerozolimy, przed którym mieszkańcy rzucali gałązki palmowe (stąd nazwa święta) i rozpoczyna okres przygotowania do Świąt Wielkanocnych. Pierwsze wzmianki dotyczące Niedzieli Palmowej pochodzą z IV wieku, a w Polsce obchodzi się ją od średniowiecza.
Najstarszym świadectwem o Niedzieli Palmowej są zapiski Egerii, która w latach osiemdziesiątych IV wieku osobiście uczestniczyła w tamtejszej liturgii.
Z czasem procesje upowszechniły się również w innych rejonach. Na przykład w Egipcie niesiono triumfalnie krzyż, a w Jerozolimie biskup, jako reprezentant Chrystusa, wjeżdżał do miasta na osiołku.
Święcenie palm – symbolika
Zgodnie z tradycją, w Niedzielę Palmową wierni przychodzą do kościoła z palmami, które są symbolem odradzającego się życia. Ich własnoręczne przygotowywanie i święcenie ma bardzo długą historię. Najbardziej widowiskowe obchody organizuje się do tej pory na Kurpiach oraz w Małopolsce - w Lipnicy Murowanej i w Limanowej. Często towarzyszą im konkursy na najdłuższą i najpiękniejszą palmę. Te wykonuje się z różnych materiałów, m.in. z:
- bazi,
- bukszpanu,
- traw,
- bibuły,
- żywych lub suszonych kwiatów.
Niektóre palmy osiągają nawet kilka metrów wysokości. W Polsce najpopularniejszą formą palmy jest kolorowa palma wileńska, upleciona z suszonych kwiatów, bawionych kłosów zboża i traw.
Poświęcone gałązki wierzbowe z baziami wierni przechowują przez cały rok w domach, by strzegły ich od nieszczęść. Umieszczano je również przy polach, wierząc, że ustrzegą zasiewy i plony przed suszą czy powodzią.
Procesje w Niedzielę Palmową
Częścią tradycji są również procesje w czasie Niedzieli Palmowej, organizowane w w tym dniu w wielu kościołach. Ich początki sięgają pierwszych wieków chrześcijaństwa w Jerozolimie. W Polsce niegdyś odbywały się tzw. procesje z Jezuskiem Palmowym (procesja z figurką Jezusa na osiołku i palmami). W niektórych miejscowościach organizuje się też tzw. procesje do pól.
Ciekawym zwyczajem, do tej pory praktykowanym w podkrakowskich wsiach, są Pucheroki. Przebierańcy w wysokich, stożkowatych czapkach z bibuły, usmarowani sadzą, chodzą od domu do domu i mówią wierszyki. Dostają za to do koszyka jajka albo inne jedzenie. Zwyczaj wywodzi się z dawnych kwest studentów w Małopolsce i znany był już w XVI wieku.
W Niedzielę Palmową po sumie odbywały się w kościołach przedstawienia pasyjne.
źródła:
- „Wielki Tydzień - Niedziela Palmowa”, brewiarz.katolik.pl
- Ks. Daniel Brzeziński, „Niedziela Palmowa Męki Pańskiej: tradycje i współczesność”
- Niedziela Palmowa, www.gov.pl
