Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Warto pamiętać, że Polska należy do krajów z najniższymi zasobami wodnymi w Unii Europejskiej. Średnio na jednego mieszkańca przypada u nas ok. 1600 m3 wody rocznie, czyli pięciokrotnie mniej niż wynosi europejska średnia.
Dla porównania w Chorwacji to 28 800 m3, w Finlandii - 20 000 m3, a w Szwecji - 19 300 m3. To sprawia, że każda kropla ma znaczenie, a retencja wody deszczowej staje się nie tylko ekologiczną koniecznością, ale i elementem naszej odpowiedzialności za przyszłość.
Zmiana podejścia do wody deszczowej
Woda deszczowa przez wiele lat była traktowana jako odpad – należało ją jak najszybciej odprowadzić do kanalizacji. Zmianę podejścia wsparła nowelizacja Prawa wodnego z 2018 roku - zamiast traktować deszczówkę jako problem, zaczęto promować jej retencję i wykorzystanie na miejscu.
Obecnie uznaje się ją za cenny zasób, który może być wykorzystany lokalnie.
Systemy zbierania, magazynowania i wykorzystania we Wrocławiu
Wrocław, jako miasto zaangażowane w działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu, wdraża różnorodne mechanizmy retencji, które działają zarówno na dużą skalę (systemową), jak i w codziennym życiu mieszkańców.
Retencja polega na gromadzeniu i zatrzymywaniu wody deszczowej tam, gdzie spada. Stosuje się w tym celu różne rozwiązania, to między innymi:
- ogrody deszczowe,
- zielone dachy,
- przepuszczalne nawierzchnie,
- zbiorniki retencyjne,
- skrzynki rozsączające.
Rozwiązania dla mieszkańców – lokalna retencja na co dzień
Wrocław zachęca mieszkańców do tworzenia mikroretencji i wykorzystywania wody deszczowej wokół domów i wspólnot. Dzięki wsparciu z miejskich programów dotacyjnych można montować zbiorniki na deszczówkę, zakładać ogrody deszczowe, tworzyć zielone dachy oraz stosować nawierzchnie przepuszczalne na podjazdach i ścieżkach.
Deszczówkę można wykorzystać tam, gdzie zużywamy najwięcej wody:
- do podlewania roślin – woda jest wolna od chloru i chemicznych dodatków, co sprzyja zdrowiu roślin,
- do spłukiwania toalet – miękka deszczówka nie pozostawia osadów na ceramice i armaturze,
- po wstępnym filtrowaniu – do prania czy prac porządkowych, zmniejszając zużycie wody sieciowej.
Dlaczego jest to ważne?
Zatrzymywanie deszczówki w miejscu opadu to:
- ochrona przed nagłymi podtopieniami,
- ograniczenie obciążenia kanalizacji deszczowej,
- przeciwdziałanie suszy miejskiej i poprawa mikroklimatu,
- lokalne chłodzenie przestrzeni miejskich w czasie upałów.
Wpływ na łagodzenie zmian klimatu
Zielono-niebieska infrastruktura działa przez połączenie natury z przemyślanym projektowaniem przestrzeni. Już dziś, to jedna z najskuteczniejszych i najbardziej przyszłościowych odpowiedzi na wyzwania, przed którymi stoi Wrocław.
– Co ważne, to rozwiązania trwałe, które nie tylko poprawiają komfort życia mieszkańców tu i teraz, ale działają latami, budując miejską odporność na zmiany klimatu. Zielono-niebieska infrastruktura to nie koszt, ale mądra inwestycja w bezpieczną i zieloną przyszłość naszych miast – dodaje dyrektor.
Przykłady dobrych praktyk we Wrocławiu
Ważne jest, aby miasto - i jego mieszkańcy - podejmowali działania, które pomagają lepiej zarządzać wodą i obniżać temperaturę w przestrzeni miejskiej. Oto kilka sprawdzonych rozwiązań:
-
zielone dachy - to dachy pokryte roślinnością, które pomagają zatrzymywać wodę deszczową, poprawiają jakość powietrza i obniżają temperaturę w budynkach;
-
ogrody deszczowe - specjalnie zaprojektowane zagłębienia, które zbierają i filtrują wodę opadową z nawierzchni utwardzonych. Pomagają zmniejszać ryzyko lokalnych podtopień i wspierają bioróżnorodność;
-
nawierzchnie przepuszczalne - zamiast tradycyjnego betonu czy asfaltu warto stosować materiały, które pozwalają wodzie wsiąkać w grunt, np. ażurowe płyty, kostkę z odstępami czy żwir;
-
zielone przystanki – przystanki z dachami lub ścianami pokrytymi roślinnością, w otoczeniu rozszczelnionych nawierzchni z roślinnością retencyjną, wspomagają zatrzymywanie wody opadowej oraz korzystnie wpływają na obniżenie temperatury w przestrzeni miejskiej;
-
zbiorniki retencyjne - to konstrukcje, które magazynują wodę deszczową np. z dachów. Mogą służyć do podlewania zieleni lub łagodzić skutki intensywnych opadów poprzez czasowe przetrzymanie wód;
-
podziemne zbiorniki - to rozwiązanie, które pozwala magazynować duże ilości wody deszczowej pod powierzchnią terenu, np. pod parkingami, boiskami czy placami. Dzięki temu przestrzeń na powierzchni może być nadal wykorzystywana, a woda – zatrzymywana i stopniowo odprowadzana do gruntu lub kanalizacji deszczowej;
-
beczki na deszczówkę - proste i niedrogie rozwiązanie, które każdy może zastosować przy swoim domu lub w ogrodzie. Pozwala na zbieranie wody z rynien i jej późniejsze wykorzystanie.
Rozwiązania systemowe i lokalne
Dostosowanie miasta do zmian klimatu wymaga współpracy na wielu poziomach – od polityki lokalnej, aż po działania pojedynczych mieszkańców. Oto przykłady:
- Program dotacyjny „Złap deszcz” - Wrocław oferuje mieszkańcom wsparcie, które pomaga sfinansować instalację zbiorników naziemnych i podziemnych, ogrodów deszczowych, zielonych dachów czy studni chłonnych.
- Program edukacyjny „Lubię deszcz” - to inicjatywa skierowana do placówek edukacyjnych, takich jak szkoły i przedszkola. Dzięki niej tworzone są ogrody deszczowe, które nie tylko zatrzymują wodę opadową, ale też pełnią funkcję edukacyjną – uczą dzieci i młodzież, jak działa natura w mieście.
- Ulgi za zielone rozwiązania - właściciele budynków, którzy zdecydują się na instalację zielonego dachu lub zielonej ściany, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości. Warunki zwolnienia zależą od powierzchni pokrytej roślinnością.
Ważne są też inicjatywy społeczne. W ramach Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy mogą zgłaszać zielone projekty, które cieszą się dużym zainteresowaniem i aktywnością społeczną.
Co można zrobić samodzielnie?
Te codzienne, drobne decyzje naprawdę mają znaczenie - zwłaszcza, gdy podejmuje je wielu z nas. Zbieranie deszczówki, sadzenie roślin czy wybór bardziej przyjaznych środowisku rozwiązań to proste działania, które w skali miasta robią dużą różnicę. Dzięki takim wyborom Wrocław staje się bardziej zielony, przyjazny i lepiej przygotowany na wyzwania związane ze zmianami klimatu.
